Việt
Nam và địa chính trị thế giới hôm nay
(Tham
luận tại Hội thảo “Lý thuyết địa chính trị và địa chính trị của Việt Nam hiện
nay”, do trường Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn / Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức
Hà Nội, tháng 3 năm 2012)
Nguyễn Trung
I.
Dẫn đề: Thế giới đi vào thời kỳ phát triển mới
1.
Diễn biến của tình hình:
Yếu tố (1)”: Một thời, vào
lúc chiến tranh lạnh kết thúc (tính mốc từ khi các nước hệ thống Liên Xô Đông
Âu cũ sụp đổ cuối thập kỷ 1980), thế giới chuyển vào thời kỳ hậu
chiến tranh lạnh, quá trình toàn cầu hóa kinh tế thế giới trong giai đoạn
này đạt tới cao điểm mới, với đặc điểm nổi bật nhất là thế giới hầu như trở
thành một thị trường thông xuốt và đồng nhất (có lúc còn được gọi là “thế giới
phẳng” – T. Friedman). Yếu tố (2): Hơn thế nữa, ở thời
kỳ cao điểm này của toàn cầu hóa kinh tế thế giới, kinh tế các nước phương Tây
nhìn chung đạt tới sự phát triển thịnh vượng mới trong thời kỳ hậu chiến tranh
lạnh. Dẫn đầu sự phát triển này là Mỹ, với tính cách là nền kinh tế lớn nhất và
năng động nhất, đồng thời cũng là siêu cường mạnh nhất giữ ảnh hưởng chi phối địa
chính trị toàn cầu. Thực tế này cũng là yếu tố quyết định nhất hoàn thiện hoặc
nâng cao vai trò của các thể chế quốc tế và khu vực hiện hữu, nổi bật là vai
trò của Liên Hiệp Quốc, của Tổ chức Thương mại thế giới, sự hoàn thiện của cộng
đồng Liên minh Châu Âu và vai trò của đồng Euro... Các chuẩn mực của trật tự quốc
tế thời kỳ này được củng cố rõ rệt, luật pháp quốc tế nhìn chung có một khả
năng thực thi hay áp dụng (hoặc áp đặt) lớn hơn so với các thời kỳ trước.
