Nguyễn Trung

Hà Nội, ngày 15 tháng 4 năm 2012

         

                   Kính gửi      ông Nguyễn Phú Trọng

                                      Tổng bí thư Đảng Cộng Sản Việt Nam

          Thưa ông,

          Đọc tin Brazil hủy chuyến đi thăm chính thức của Ông với cương vị người đứng đầu Đảng Cộng Sản Việt Nam và trên thực tế trong hệ thống chính trị nước ta cũng là người đứng đầu đất nước, tôi thực sự ngỡ ngàng đến tê tái, vì điều này chưa hề xảy ra trong lịch sử ngoại giao nước ta kể từ Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Thật lòng tôi cảm thấy bị làm nhục. Theo tin của TTXVN, lý do hủy là do phía Brazil có khó khăn đột xuất.

          Tôi đã lên mạng các trang của Brazil bằng tiếng Anh để tìm hiểu xem nguyên nhân nào hay khó khăn gì đã dẫn đến phía nước bạn hủy bỏ chuyến đi thăm quan trọng này mà cả hai bên đã chuẩn bị công phu, phía ta đã công bố rõ ràng chuyến thăm này là nhận lời mời của bà tổng thống Brazil Dilma Rousseff. Tôi không tìm được gì bất thường hay khó khăn đột xuất nào của Brazil. Tin tức báo chí cho biết Hội nghị cấp cao lần thứ VI của các nước châu Mỹ họp 2 ngày – ngày 14 và 15-04-2012 - ở Columbia đã được chuẩn bị từ lâu; bà tổng thống Brazil, Dilma Rousseff, cùng tổng thống nước chủ nhà chủ trì Hội nghị này. Vậy có thể loại trừ đến 99% việc chủ nhà phải tham dự Hội nghị này là lý do bất thường khiến phải hủy việc đón tiếp đoàn cấp cao Việt Nam; lẽ đơn giản là việc xếp lịch đến thăm Brazil của đoàn cấp cao như vậy đều do 2 bên Việt Nam và Brazil phải bàn bạc kỹ lưỡng và xắp xếp, không thể coi Hội nghị thượng đỉnh lần thứ VI này của châu Mỹ được triệu tập đột xuất hay bất thường.

Nếu quả thực chỉ vì Hội nghị cấp cao châu Mỹ lần thứ VI mà phía Brazil phải hủy việc đón tiếp đoàn cấp cao Việt Nam, thì điều này có nghĩa là phía Brazil làm ăn vô cùng cẩu thả và khinh thường nước ta quá. Nhưng gần cả đời người sống trong nghề ngoại giao, tôi không tin có hiện tượng cẩu thả và khinh thường này.

Một giả thiết khác, nếu chỉ vì đến phút chót bà tổng thống Brazil cho biết không thể tiếp Tổng bí thư vì lý do lễ tân của nước chủ nhà – Tổng thống chỉ đón tiếp Chủ tịch nước, thì tại sao cả hai bên không ngã ngũ chuyện này từ trước, để phía Việt Nam quyết định thăm hay không thăm trước khi quyết định công bố trước thế giới và lên đường? Thể diện và uy tín quốc gia của ta không cho phép phía ta chuẩn bị một chuyến đi thăm cấp cao nhất của nước ta với một vấn đề lễ tân có ý nghĩa quyết định nhưng lại không được ngã ngũ trước như vậy, đến nỗi vào giờ chót phía ta phải tự hủy bỏ chuyến thăm. Nếu giả thiết này là đúng, uy tín và thể diện quốc gia không thể tha thứ sự chuẩn bị cẩu thả này của phía ta.

          Suy nghĩ mãi, tôi lo lắng… hay là bài diễn văn của Ông tại trường Đảng Cuba Nhicô Lôpết có thể là lý do dẫn tới phía Brazil vào phút chót đã có quyết định hủy bỏ việc đón tiếp nói trên hay không? Mọi điều cần phải được nêu ra để xem xét, vì về phía những người trong Đoàn ta có ý kiến cho rằng bài nói này được coi như là một tuyên bố chính trị của Việt Nam về chủ nghĩa xã hội trước cộng đồng quốc tế.

Tôi chưa tìm ra được lý do nào rõ ràng có thể lý giải việc hủy này, rất mong phía ta tìm hiểu căn nguyên đích thực để rút kinh nghiệm.

Nhưng dù thế nào hay vì lý do gì đi nữa, việc Brazil hủy bỏ vào giờ chót việc đón tiếp đoàn cấp cao Việt Nam (theo cách đưa tin của VNTTX)  như vậy là một sự cố ngoại giao tác động trầm trọng đến quốc thể, và xảy ra lần đầu tiên đối với nước ta – nhất là trong hoàn cảnh quan hệ hai bên Brazil-Việt Nam đang phát triển tốt đẹp. Nếu do phía ta tự ý hủy bỏ, hoặc rơi vào hoàn cảnh phải tự hủy bỏ, hệ quả đối với thể diện và uy tín quốc gia còn xấu hơn.

          Đương nhiên, để xảy ra sự cố này trách nhiệm thuộc về các cơ quan trong nước ta chuẩn bị chuyến đi thăm này của Đoàn. Song dù là thế đi nữa, thiết nghĩ về nhiều mặt, là người đứng đầu đất nước, trách nhiệm này vẫn đặt lên vai Ông là chính và trước hết. Tôi không thể nghĩ khác được. Mong Ông để tâm điều này.

          Đặt vấn đề “sự cố” nêu trên sang một bên để tìm hiểu tiếp và để sau này đi tới kết luận tin cậy, tôi vẫn thấy phải lưu ý bài nói của Ông tại trường Đảng Cuba Nhicô Lôpết có quá nhiều điều không lợi cho đất nước cả về đối nội cũng như đối ngoại. Để khái quát hóa, qua bài nói này, cá nhân tôi cảm nhận thấy có 3 nước Việt Nam:

-         Một nước Việt Nam tươi đẹp, đang phăm phăm tiến bước trên con đường định hướng xã hội chủ nghĩa như là một lựa chọn tất yếu của dân tộc – được Ông trình bày trong bài nói tại trường Đảng Cuba Nhicô Lôpết;

-         Một nước Việt Nam trong đó sự tha hóa của Đảng đang đe dọa sự tồn vong vủa Đảng và của chế độ chính trị đất nước, như Ông đã nhận xét tại Hội nghị Trung ương 4 vừa qua;

-         Một nước Việt Nam đang khủng hoảng kinh tế - chính trị - xã hội toàn diện kéo dài, từ năm 2007 lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế mang tính cơ cấu rất sâu sắc đến nay chưa có lối ra – như hàng ngàn ý kiến nhận xét và góp ý của cả nước nhân dịp chuẩn bị Đại hội XI của ĐCSVN. Không thể nào coi những ý kiến đóng góp đầy tâm huyết ấy đối với Đảng là sự suy thoái về tư tưởng hay đạo đức chính trị, càng không thể quy kết những ý kiến đóng góp đầy tinh thần trách nhiệm ấy là của các lực lượng thù địch. Chỉ có một sự thật là trăm ngàn khó khăn đang diễn ra trong đời sống mọi mặt hàng ngày của đất nước – gánh nặng trước hết dồn lên vai người dân lao động, nhất là những người thất nghiệp và có thu nhập thấp – và sự uy hiếp từ phía Trung Quốc đang ngày càng gia tăng đối với nước ta. Chính sự thật này đang chứng minh tính đúng đắn của những ý kiến đóng góp đầy tinh thần trách nhiệm ấy của cả nước đối với chuẩn bị Đại hội XI – trong đó có rất nhiều ý kiến của đảng viên là lão thành cách mạng và trí thức.

Trong tiếp xúc với bạn bè và một số người dân về bài nói của Ông tại trường Đảng Cuba, họ cho rằng bài nói gây tác dụng phản cảm nhiều hơn là có tác dụng tích cực; đơn giản vì mọi người cho rằng có khoảng cách quá khắc nghiệt giữa bài nói của Ông và cuộc sống thực hiện nay của đất nước.

“Sự cố” dù sao cũng đã xảy ra rồi. Nhưng có “3 nước Việt Nam” là câu chuyện còn nguyên vẹn tính thời sự nóng bỏng, có ý nghĩa sống còn đối với đất nước. Nghĩ như vậy, tôi rất mong Ông can đảm thực hiện lời nói của chính mình: Hãy nhìn thẳng vào sự thật! – như Ông đã nhấn mạnh tại Hội nghị Trung ương 4.

Cuối thư, tôi mạn phép mượn lời Ông: Vì sự tồn vong của Đảng và của chế độ chính trị, nhất là để tránh những đổ vỡ cho đất nước, rất mong Ông nhìn thẳng vào sự thật...

                                                          Kính chào Ông

                                                          Nguyễn Trung